Orjinal Araştırma Makalesi | Küresel Politika Çalışmaları Dergisi 2024, Cil. 1(1) 45-56

TERÖRÜN KÜRESELLEŞMESİ: EL-KAİDE VE IŞİD TERÖR ÖRGÜTLERİNİN BENZERLİK VE FARKLILIKLARI

Said OKTAY

ss. 45 - 56   |  Makale No: kurepol.2024.004

Yayın tarihi: Mart 10, 2024  |   Okunma Sayısı: 95  |  İndirilme Sayısı: 336


Özet

ABD’deki 11 Eylül terör saldırıları, terörizmi uluslararası gündemin en üst sırasına taşımakla kalmayıp aynı zamanda terörizm çalışmalarına olan ilgiyi artırmıştır. Bu saldırıları gerçekleştiren El-Kaide gibi cihatçı örgütler üzerine birçok çalışma yapılmıştır Bu makale, önde gelen dini motifli terör örgütleri olarak El-Kaide ve IŞİD arasındaki benzerlikleri ve farkları göstermeye çalış- maktadır. Makalede, bu dini motifli örgütlerin güçlü benzerliklerine rağmen, bütünüyle özdeş olmadıklarını ve farklılıklarının keskin ve keskin olmayan yanlarını göstermeye çalışılmıştır. Bu çalışmada, aktörlerin ideoloji, amaç ve strateji kategorilerinde benzerlikleri ve farkları, temel kaynaklar üzerinden ana hatlarıyla analiz edilmektedir. “El-Kaide; ideolojik ve örgütsel yapısı ve gerçek- leştirdiği eylemlerin kapsamı ile global bir terör örgütüdür. El-Kaide, 11 Eylül saldırılarıyla uluslararası gündeme gelmiş ve din temelli terörizm dalgasının ilk ve belirgin örneği olarak kabul edilmiştir. El-Kaide, İslam motifli ideolojiye dayanan bir örgüt olarak ortaya çıkmış ve bu ideolojiyi kullanarak küresel terör eylemleri gerçekleştirmiştir. IŞİD ise daha sonraki dönemde ortaya çıkmış ve El-Kaide benzeri bir ağ yapısını aşarak kendine özgü bir “devlet” benzeri yapı- lanma kurmuştur. IŞİD, Irak ve Suriye’de toprak kontrolü sağlamış ve bu böl- gelerde bir “devlet” oluşturma hedefi gütmüştür. Bu durum küresel terörizmin dönüşümünün bir göstergesidir, çünkü IŞİD hem geleneksel terör eylemleri gerçekleştirmiş hem de devlet benzeri bir varlık inşa etme yolunda ilerlemiştir. Bir başka deyişle El-Kaide küresel terörizmin başlangıç dönemine ait sembolik bir örnek olmuş, IŞİD ise küresel terörizmin geldiği noktayı göstermiştir. Bu iki örgütün farklı stratejileri, hedefleri ve benzerlikleri, küresel terörizmin yaşa- dığı değişimi daha iyi anlamamıza yardımcı olmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Terörizm, EL-Kaide, IŞİD, Ortadoğu, Afganistan


Bu makaleye nasıl atıf yapılır?

APA 6th edition
OKTAY, S. (2024). TERÖRÜN KÜRESELLEŞMESİ: EL-KAİDE VE IŞİD TERÖR ÖRGÜTLERİNİN BENZERLİK VE FARKLILIKLARI . Küresel Politika Çalışmaları Dergisi, 1(1), 45-56.

Harvard
OKTAY, S. (2024). TERÖRÜN KÜRESELLEŞMESİ: EL-KAİDE VE IŞİD TERÖR ÖRGÜTLERİNİN BENZERLİK VE FARKLILIKLARI . Küresel Politika Çalışmaları Dergisi, 1(1), pp. 45-56.

Chicago 16th edition
OKTAY, Said (2024). "TERÖRÜN KÜRESELLEŞMESİ: EL-KAİDE VE IŞİD TERÖR ÖRGÜTLERİNİN BENZERLİK VE FARKLILIKLARI ". Küresel Politika Çalışmaları Dergisi 1 (1):45-56.

Kaynakça
  1. Abubaker, S. S. (2019). Hilafet’ten terör teşkilatlanmasına dönüş: IŞİD. Lectio Socialis, 3(2), 139-158. [Google Scholar]
  2. Acun, C. (2014). Neo el-Kaide: Irak ve Şam İslam Devleti (IŞİD). Seta Perspektif, 53, 1-6. [Google Scholar]
  3. Ateş-Çiftçi, E. B. (2017). IŞİD: Oluşum, Kuruluş ve Devletleşme Süreçleri. Lectio Socialis, 1(1), 44-58. [Google Scholar]
  4. Baharçiçek, A., & Yıldırım, U. T. (T.Y.). Irak Ve Şam İslam Devleti’nin (Işid) Terör Saldıları Üzerine Bir Analiz. [Google Scholar]
  5. Çetinkaya, Ş. (2023). Radikal Dinci Terör Örgütleri: El Kaide’den Işid’e Evrilen Süreç. Sosyal Bilimler Üzerine Araştırmalar-II, 1. [Google Scholar]
  6. Demirci, S. R. (2017). Işid’in Genişleyen Afrika Aği: Boko Haram ve Eş Şebab Uzantisi. [Google Scholar]
  7. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, 195-211. [Google Scholar]
  8. Erdin, Ç. (2017). Radikal selefi örgütlerin sosyal medya kullanımı: IŞİD örneği. Bilge Uluslar- arası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(2), 124-130. [Google Scholar]
  9. Güneş, Ü., & Ündücü, D. D. C. A. (T.Y.). Soğuk Savaş Sonrası Dünyada Terör, Algısı, Örgütleri: El Kaide Ve IŞİD. [Google Scholar]
  10. Hatahet, S. (2015). Suriye’de IŞİD. ORSAM Bölgesel Gelişmeler Değerlendirme Raporu, 20. [Google Scholar]
  11. Karakaya, İ. (2019). Küresel terörizmin dönüşümü: Irak ve Şam islam devleti (IŞİD) örneği. [Google Scholar]
  12. Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 38(1), 149-198. [Google Scholar]
  13. Kuloğlu, A. (2011). El Kaide lideri Bin Ladin operasyonu ve sonuçları. Ortadoğu Analiz, 3(30), 74-81. [Google Scholar]
  14. Öztürk, S. (2019). Küresel Terör Örgütü el-Kaide’nin Gelişimi ve Ön Plana Çıkan Liderleri Bağlamında “Cihad” Anlayışının Geçirdiği Değişimler. Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Der- gisi, 6(2), 167-196. https://doi.org/10.26513/tocd.585673 [Google Scholar] [Crossref] 
  15. Philippe Migaux, P. M. (2016). Terörizmin Tarihi. Nora Yayıncılık. [Google Scholar]
  16. Salman, S. (2020). IŞİD’in ideolojisi: Cihadi Selefilik. Lectio Socialis, 4(2), 97-112. [Google Scholar]
  17. Sönmez, G. (t.y.). El-Kaide’den DEAŞ Sonrası Döneme: Küresel Militan Selefi Hareketin Dönüşümü ve Geleceği. [Google Scholar]
  18. Şenol, D., Erdem, S., & Erdem, E. (2016). IŞİD: Küresel bir terör örgütü. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(2), 277-292. [Google Scholar]
  19. Terkan, A., Zayıf, V., & Yaşar, İ. (2015). El Nusra Cephesi. Savunma Bilimleri Dergisi, 14(1), 39-64 [Google Scholar]