Orjinal Araştırma Makalesi | Küresel Politika Çalışmaları Dergisi 2024, Cil. 1(1) 57-69

ROUSSEAU’NUN EGEMENLİK KURAMI BAĞLAMINDA SİVİL DİN TASARIMI

R. Burçin YAVUZ

ss. 57 - 69   |  Makale No: kurepol.2024.005

Yayın tarihi: Mart 10, 2024  |   Okunma Sayısı: 28  |  İndirilme Sayısı: 126


Özet

Rönesans’tan itibaren insanın özne haline gelerek siyasetin aşkınlıkla bağı- nın kesilmesine giden süreçte, toplumsal birliğin sağlanabilmesi için farklı tür- den bir bağ arayışı söz konusu olmuştur. Bu noktada egemenlik kavramı dev- reye girmiş, devletlerin ihtiyaç duyduğu toplumsal bağı sağlamak egemenlikle ilgili hale gelmiştir. Egemenlik kavramı ile farklı türden bir aşkınlığın yeniden tesis edildiğine yönelik görüşler de mevcut olmakla birlikte, kesin olan bir şey vardır ki ulusal egemenlik sayesinde artık öyle ya da böyle halkın iktidarı be- lirleyebileceği bir sistem söz konusudur ve bunun insanlık tarihi için büyük bir kazanım olduğu ortadadır. Bu kazanımın elde edilmesinde büyük paya sahip bir düşünür olan Rousseau, kuramsal modeliyle halk egemenliğine dayanan bir sistem geliştirmiştir. Egemenlik kuramı doğrultusunda, Rousseau’nun üzerinde durduğu temel problemlerden biri toplumsal düzenin sağlanmasıdır. Rousseau tarafından toplumsal düzenin sağlanmasına bu denli vurgu yapılmasının temel nedenlerinden biri toplumu oluşturan insanların aynı zamanda hem birey hem de yurttaş olarak ikili varlığa sahip olmalarıdır. Bu bağlamda bireysel irade- ler özel çıkarları doğrultusunda toplumsal bağın oluşturulmasına engel teşkil edebilirler ki bu da egemenliğin genel iradeyi bir toplumsal sözleşme etrafında mümkün kılmasının önüne geçer. Bu durumda bireylerin yurttaşa dönüştürü- lerek mümkün olduğunca toplumsal bağlılıklarının artırılması gerekmektedir. Toplumsal bağlılık, ancak pozitif yasalara yön veren akılla, insani birtakım duy- guların da birlikteliği sayesinde artırılabilir. İşte sivil din tam da bu hususta, yurttaşlar arasında bir duygudaşlık yaratabilmek amacıyla Rousseau tarafından ortaya atılmıştır. Sivil dinin “dogmaları” bir toplumsal aidiyet oluşturulmasına hizmet eder ve bireylerin kişisel inançlarına hoşgörü temelinde yükselir. Yani Rousseau’nun sivil dininin ilkeleri, dinin siyaseti belirlediği bir teokratik yöne- timle ilgili olmaktan çok uzaktır. Aksine siyasetin dini belirlediği bir kuramsal çaba söz konusudur ki bunun da Rousseau’nun egemenlik kuramını tamamla- dığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Sivil Din, Egemenlik, Rousseau, Genel İrade, Toplumsal Bağ


Bu makaleye nasıl atıf yapılır?

APA 6th edition
YAVUZ, R.B. (2024). ROUSSEAU’NUN EGEMENLİK KURAMI BAĞLAMINDA SİVİL DİN TASARIMI . Küresel Politika Çalışmaları Dergisi, 1(1), 57-69.

Harvard
YAVUZ, R. (2024). ROUSSEAU’NUN EGEMENLİK KURAMI BAĞLAMINDA SİVİL DİN TASARIMI . Küresel Politika Çalışmaları Dergisi, 1(1), pp. 57-69.

Chicago 16th edition
YAVUZ, R. Burcin (2024). "ROUSSEAU’NUN EGEMENLİK KURAMI BAĞLAMINDA SİVİL DİN TASARIMI ". Küresel Politika Çalışmaları Dergisi 1 (1):57-69.

Kaynakça
  1. Ağaoğulları, M. A. (2010). Ulus-Devlet ya da Halkın Egemenliği, Ankara: İmge Kitabevi. Ağaoğulları, M. A. (2011). Niccolo Machiavelli: Prensin İktidarından Devlete. M. Ali Ağa- [Google Scholar]
  2. oğulları (Ed.), Sokrates’ten Jakobenlere Batı’da Siyasal Düşünceler içinde (s. 319-344). İstanbul: İletişim Yayınları. [Google Scholar]
  3. Althusser, L. (1972). Politics and History, Paris: Presses Universitaires de France. [Google Scholar]
  4. Althusser, L. (2005). Montesquieu Siyaset ve Tarih. Alp Tümertekin (Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları. [Google Scholar]
  5. Cevizci, A. (2005). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayıncılık. [Google Scholar]
  6. Dumont, L. (2000). Bireycilik Üzerine Denemeler: Doğuş. XIII. Yüzyıldan Başlayarak Siya- set Kategorisi ve Devlet. C. Bali Akal (Ed.), Hülya Tufan (Çev.), Devlet Kuramı içinde (s. 141-174). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları. [Google Scholar]
  7. Fourny, D. (1987). Rousseau’s Civil Religion Reconsidered. The French Review, 60(4), 485- 496. [Google Scholar]
  8. Griswold, C. L. (2015). Liberty and Compulsory Civil Religion in Rousseau’s Social Contra- ct. Journal of the History of Philosophy, 53(2), 271-300. [Google Scholar]
  9. Hampsher-Monk, I. (2004). Modern Siyasal Düşünce Tarihi Hobbes’tan Marx’a Büyük Si- yasal Düşünürler. Yeşim Özer (Çev.). İstanbul: Say Yayınları. [Google Scholar]
  10. Karant, J. (2016). Revisiting Rousseau’s Civil Religion. Philosophy and Social Criticism, 42(10), 1028-1058. [Google Scholar]
  11. MCCormick, W. (2017). “The Two Heads Of The Eagle”: Aquinas and Rousseau On Civil Religion. The Thomist: A Speculative Quarterly Review, 81 (4), 539-565. [Google Scholar]
  12. Melzer, A. M. (1983). Rousseau’s Moral Realism: Replacing Natural Law with the General Will. The American Political Science Review, 77 (3), 633-651. [Google Scholar]
  13. Parker, N. (2006). Religion and Politics Voltaire’s and Rousseau’s Enlightenment Strategies. [Google Scholar]
  14. Distinktion: Scandinavian Journal of Social Theory, 7(1), 93-115. [Google Scholar]
  15. Qvortrup, M. H. (2011). Rousseau, Religion and Nationalism. Distinktion: Scandinavian Journal of Social Theory, 6(1), 7-18. [Google Scholar]
  16. Rousseau, J. J. (1979). Emile or On Education. New York: Basic Books. [Google Scholar]
  17. Rousseau, J. J. (1990). İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı. R. Nuri İleri (Çev.). İstanbul: Say Yayınları. [Google Scholar]
  18. Rousseau, J. J. (2013). Toplum Sözleşmesi. Vedat Günyol (Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası. Rousseau, J. J. (2015). Ekonomi Politik. İsmet Birkan (Çev.). Ankara: İmge Kitabevi. [Google Scholar]
  19. Sabine, G. (2013). Yakınçağ Siyasal Düşünceler Tarihi. Özer Ozankaya (Çev.). İstanbul: Cem Yayınevi. [Google Scholar]
  20. Strauss, L. (2000). Tabii Hak ve Tarih. C. Bali Akal (Ed.), Ozan Erözden (Çev.), Devlet Ku- ramı içinde (s. 269-320). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları. [Google Scholar]
  21. Şenel, A. (1995). Siyasal Düşünceler Tarihi. Ankara: Bilim ve Sanat. [Google Scholar]