Orjinal Araştırma Makalesi | Küresel Politika Çalışmaları Dergisi 2024, Cil. 1(1) 71-85
Hatice BEKAR
ss. 71 - 85 | Makale No: kurepol.2024.006
Yayın tarihi: Mart 10, 2024 | Okunma Sayısı: 92 | İndirilme Sayısı: 182
Özet
Soğuk Savaş döneminde önemli bir etkiye sahip olaylardan biri Süveyş Krizi’dir. Süveyş Kanalı, dünya ticareti açısında değerli noktalardan biri ola- rak devletlerin ekonomik kazançlarına katkı sağlıyordu. 1956 yılında Mısır’da yaşanan darbeden sonra yükselen Arap milliyetçiliği ile Mısır’ın yönetim şek- linin değişmesi Süveyş Kanalı’nın millileştirilmesine zemin hazırlamıştır. Ce- mal Abdül Nasır’ın Batı’dan uzaklaşması ve Sovyetler Birliği ile temaslarının başlaması Batılı devletleri rahatsız etmiştir. Süveyş Krizi’nin nedenlerinden biri de Asuan Barajı ile ilgili projede yaşanan anlaşmazlıklardan sonra Nasır, 1956 yılında Süveyş Kanalı’nı millileştirmiştir. Bu kararı şaşkınlıkla karşılayan İngil- tere, Fransa ve İsrail ittifak kurarak askeri harekat başlatmıştır. Süveyş Krizi’nin yaşanmasıyla beraber Soğuk Savaş’ın iki tarafı olan Amerika Birleşik Devlet- leri (ABD) ve Sovyetler Birliği sorunun çözümüne ilişkin politikalar üretmeye başlamıştır. Her iki süper güç, kendi çıkarlarını göz önünde bulundurarak krizi çözmek için hareket etmiştir. İngiltere, Fransa ve İsrail tarafından kurulan it- tifakın Kanal Bölgesi’ni işgal etmesi iki süper güç tarafından kınanmıştır. İki süper güç krizi sonlandırmak için Birleşmiş Milletler’de ortak pozisyon alarak işbirliği doğrultusunda davranmışlardır. Ortak bir şekilde hareket edilmeme- si, üçlü ittifakın geri çekilmemesi ve Sovyetler’in Batı’ya yönelik nükleer silah tehdidi üçüncü bir dünya savaşına sebep olabilirdi. ABD ve Sovyetler Birliği kendi ulusal çıkarları yönünde hareket ederek Süveyş Krizi’nin devam etmesini engellemişlerdir. İki süper gücün ortak bir şekilde krizi çözmesi ile beraber Mısır’ın egemenliğini savunmaları sonucunda Süveyş Kanalı Mısır’ın elinde kalmıştır. Bu çalışmada liberalizm ve neorealizm teorileri çerçevesinde bu ortak pozisyonun nedenleri anlaşılmaya çalışılacaktır. Ayrıca çalışmada Süveyş Kri- zi›nin çözülmesinde ulusal çıkarlar doğrultusunda iki süper gücün işbirliğine gitmelerinin nedenleri tartışılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Neorealizm, Liberalizm, Süveyş Krizi, Ortak Çıkar, Ulusal Çıkar
Bu makaleye nasıl atıf yapılır? |
---|
APA 6th edition Harvard Chicago 16th edition |
Kaynakça |
---|
|